2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri
 | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Seçiciler Kurulunun 538 üyesi Çoğunluk için 270 seçici oy gerekli | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kamuoyu yoklamaları | |||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım | %66,6 ( 6,5) | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
 Mavi: Biden/Harris Kırmızı: Trump/Pence | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 3 Kasım 2020 Salı günü gerçekleştirilmiş olan ABD'nin 59. başkanlık seçimleridir. Demokratik parti adayları Eski başkan yardımcısı ve başkan adayı Joe Biden ve görevdeki Kaliforniya senatörü ve başkan yardımcısı adayı Kamala Harris, Cumhuriyetçi parti adayları olan görevdeki başkan Donald Trump ve başkan yardımcısı Mike Pence'i yendi ve Trump, 1992'den bu yana ülke tarihinde ikinci dönem için yeniden seçilemeyen on birinci ABD başkanı oldu.[1]
Başkan adayı olmak için gerçekleştirilen ön seçim ve caucuslar, Şubat ile Ağustos 2020 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Bu, doğrudan olmayan bir seçim olup, seçmenlerin delegeleri seçmeleri, bu delegelerin ise ön seçimde yer alan adaylar için seçim kongresinde oy kullanmaları yoluyla gerçekleşmektedir.
O tarihte görevde olan 45. ABD Başkanı Donald Trump, ön seçimlere girerek yeniden seçim kampanyasına başlamış, 17 Mart 2020 tarihinde ise yeterli delege sayısına ulaşarak Cumhuriyetçi Parti'nin olası adayı (presumptive nominee) olmuştur. Ardından adaylığı resmen kabul etmiştir.
Demokrat Parti'de ise ön seçimlere 29 önemli aday katılmış ve modern Amerikan tarihinin en fazla adaya sahip ön seçimi gerçekleştirilmiştir. Eski Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı olan Joe Biden, ikinci en fazla delegeye sahip Bernie Sanders'ın seçim kampanyasını durdurması üzerine 8 Nisan 2020'de Partinin olası adayı olmuştur. İlerleyen zamanlarda Biden, 1.991 delege sınırını geçmiş ve Demokrat Parti kongresinde adaylığı kabul etmiştir.[2] Biden, yardımcı başkan adayını Senatör ve eski başkan adayı Kamala Harris olacağını açıkladı.[3]
23 Mayıs 2020'de Liberteryen Parti, profesör Jo Jorgensen'ı delegelerin katıldığı online kongrede aday seçerek, parti tarihinin ilk kadın adayını göstermiştir.[4] Yardımcısı Spike Cohen olarak açıklanmıştır. Yeşil Parti online kongresinde aday Howie Hawkins, Yardımcı adayı Angela Nicole Walker seçilmiştir.[5]
Biden ve Harris 20 Ocak 2021'de görevlerine başladılar.
Seçim prosedürü
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın İkinci Maddesi (İngilizce: Article Two) başkan adaylığının şartlarını ortaya koyar. İkinci Madde'ye göre başkan adayının (1) doğuştan Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olması, (2) en az 35 yaşında olması ve (3) en az 14 yıldır Amerika Birleşik Devletleri'nde ikamet etmesi gerekir. Başkan adaylar tipik olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin çeşitli siyasi partilerinden birinden aday gösterilmek isterler. Bu adaylar da ön seçim gibi bir süreçte halkın oylarına dikkat ederek verilir. Ön seçimlerde halk başkan adayları yerine önceden nasıl oy vereceğini beyan eden parti delegesine oy verir; bu nedenle ön seçimler dolaylı seçimlerdir. Ön seçimlere dahil olmayan "süper delegeler" ise istediği adaya oy verebilir. Seçilmiş ve "süper" delegeler daha sonra yapılan bir kongrede resmî olarak oylarını kullanırlar. Bu oylara göre de siyasi partiler adaylarını seçerler. Başkan adayları tipik olarak, o partinin biletini oluşturmak için bir başkan yardımcısı adayı seçer ve parti kongresindeki delegelerin oyuna sunar.
Kasım ayındaki genel seçimler de dolaylı seçimlerdir. Burada seçmenler, Seçiciler Kurulunun (Electoral College) aday listesi için oy kullanırlar. Seçiciler Kurulunu oluşturan bu kimseler (elector) daha sonra doğrudan başkan ve başkan yardımcısını seçerler.[6] Seçimi kazanmak için gereken asgari 270 seçim oyunu hiçbir aday alamazsa, Temsilciler Meclisi Seçiciler Kurulundaki oylamadan en çok oy alan üç aday arasından başkanı seçmesi ve Senatonun başkan yardımcısını seçmesi koşuluyla bir seçim yapar. Başkanlık seçimi, Temsilciler Meclisi seçimleri, Senato seçimleri ve çeşitli eyalet ve yerel düzeydeki seçimlerle eşzamanlı olarak gerçekleştirilir.
Adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyetçi Parti
[değiştir | kaynağı değiştir]Donald Trump'ın, yeniden seçilmek için seçime girme niyeti bulunmaktaydı. Eski Massachusetts valisi Bill Weld, 15 Nisan 2019'da yapılan bir duyuruda Trump'ın Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerimde ilk resmi rakibi olacağını bildirdi.[7]
Ön seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]17 Mart 2020 tarihinde partinin adayı olabilmek için yeterli delege sayısına ulaşan Trump, Cumhuriyetçi Parti'nin muhtemel adayı (presumptive nominee) statüsüne sahip oldu.[8] Sonraki gün Weld seçim kampanyasını durdurduğunu açıkladı.[9] Trump, 24 Ağustos 2020 tarihinde partisinin resmi adayı oldu.
Aday
[değiştir | kaynağı değiştir] | |||||||||||||||||||||||||||
| Donald Trump | Mike Pence | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başkanlık için | Başkan yardımcılığı için | ||||||||||||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||||||||||||
| 45. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (2017–2021) |
48. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı (2017–2021) | ||||||||||||||||||||||||||
| Kampanya | |||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||
Çekilmiş adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Cumhuriyetçi Parti'nin ön seçimde çekilmiş adayları | ||||||
| Bill Weld | Joe Walsh | Rocky De La Fuente | Mark Sanford | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
 | ||||
| Massachusetts Valisi (1991–1997) | Illinois 8. seçim bölgesinden ABD Temsilciler Meclisi üyesi
(2011–2013) |
İş insanı | Güney Karolina 1. seçim bölgesinden ABD Temsilciler Meclisi üyesi (1995–2001), (2013–2019)
Güney Karolina Valisi (2003–2011) | |||
|
|
|
| |||
| Çekilme: 18 Mart 2020 391,472 oy 1 delege | Çekilme: 7 Şubat 2020 169,713 oy | 23 Nisan 2020'de 3. parti adaylığını kabul etti 85,306 oy | Çekilme: 12 Kasım 2019 4,258 oy | |||
Demokrat Parti
[değiştir | kaynağı değiştir]Hillary Clinton'ın önceki seçimdeki yenilgisinden sonra Demokrat Parti büyük ölçüde lidersiz olarak görülmekteydi ve merkezci Clinton kanadı ile ilerlemeci Sanders kanadı parti içinde ayrılmıştı.
Ön seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]17 büyük adayın yer aldığı 2016 ön seçimlerine kıyasla 2020 ön seçimlerinde 29 büyük aday yer aldı ve sayı artış gösterdi.[10] Bu, modern ABD tarihinde en çok adayın katıldığı ön seçimi olma rekorunun kırılmasına neden oldu. Adaylar arasında pek çok kadın da yer almaktaydı.[11]
Şubat başında gerçekleştirilen ve Pete Buttigieg'in kazandığı Iowa caucusları sonucunda aday sayısı 11'e geriledi. İlerleyen zamanlarda Sanders ve Biden çeşitli eyalet ön seçimlerinde başarılar elde etti. Michael Bennet, Deval Patrick ve Andrew Yang bu süre zarfında seçim kampanyalarını durdurduklarını açıkladılar. Biden'ın Nevada ön seçimlerini kazanması sonucunda Buttigieg, Amy Klobuchar ve Tom Steyer da çekildi. 3 Mart'ta gerçekleştirilen Super Tuesday'den sonra Michael Bloomberg ve Elizabeth Warren çekildiklerini açıkladı. Bu dönemde ön seçimlerde Biden, Sanders ve az delege almış ve seçilmesi muhtemel olmasa da hala kampanyasını bitirmemiş Tulsi Gabbard bulunuyordu. Gabbard, 17 Mart'ta seçim kampanyasını durdurduğunu ve Biden'ı desteklediğini açıkladı. 8 Nisan'da da Bernie Sanders ön seçimlerden çekileceğini ve Biden'ı desteklediğini açıklayarak, Biden'ı ön seçimlerde kalan tek önemli aday ve DP'nin muhtemel Başkan adayı haline getirdi.
Aday
[değiştir | kaynağı değiştir] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Joe Biden | Kamala Harris | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başkanlık için | Başkan yardımcılığı için | ||||||||||||||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| 47.Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı (2009–2017) |
Kaliforniya senatörü (2017–2021) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Kampanya | |||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||
Çekilmiş adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki tablo, delege kazanmış ve ön seçimlerden çekilmiş Demokrat Parti başkanlık adaylarını göstermektedir. Adaylar çekildiklerini açıklama tarihlerine göre sıralanmıştır.
| Demokrat Parti'nin ön seçimde çekilmiş delegeye sahip adayları | |||||||
| Bernie Sanders | Tulsi Gabbard | Elizabeth Warren | Michael Bloomberg | Amy Klobuchar | Pete Buttigieg | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) |
_(cropped).jpg) |
.jpg) |
.jpg) |
.jpg) |
 | ||
| Vermont senatörü
(2007–günümüz) Vermont ABD Temsilciler Meclisi üyesi (1991–2007) |
Hawaii 2. seçim bölgesinden ABD Temsilciler Meclisi üyesi
(2013–günümüz) |
Massachusetts senatörü
(2013–günümüz) |
New York Belediye Başkanı
(2002–2013) Bloomberg L.P. CEO'su |
Minnesota senatörü
(2007–günümüz) |
South Bend, Indiana Belediye Başkanı
(2012–2020) | ||
|
|
|
|
|
.svg){kind=logo}
| ||
| Çekilme: 8 Nisan 2020
(Biden'ı destekledi) 8,823,936 oy 1,051 delege |
Çekilme: 19 Mart 2020
(Biden'ı destekledi) 233,079 oy 2 delege |
Çekilme: 5 Mart 2020
(Biden'ı destekledi) 2,668,057 oy 58 delege |
Çekilme: 4 Mart 2020
(Biden'ı destekledi) 2,430,062 oy 43 delege |
Çekilme: 2 Mart 2020
(Biden'ı destekledi) 501,332 oy 7 delege |
Çekilme: 1 Mart 2020
(Biden'ı destekledi) 874,727 oy 21 delege | ||
| [12] | |||||||
Liberteryen Parti
[değiştir | kaynağı değiştir]Aday
[değiştir | kaynağı değiştir]
2020 seçimleri için Liberteryen Parti kadrosu | |||||||||||||||||||||||||||||
| Jo Jorgensen | Spike Cohen | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başkanlık için | Başkan yardımcılığı için | ||||||||||||||||||||||||||||
|
.jpg)
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Clemson University'de kıdemli okutman | Podcaster ve iş insanı | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Çekilmiş adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](/wiki/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Yeşil Parti
[değiştir | kaynağı değiştir]24 Temmuz 2019'da, Yeşil Parti, Howie Hawkins'in başkanlık kampanyasını resmen tanıdı.[13]
Açıklanan adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir] | |
|---|---|
| Howie Hawkins | Angela Walker |
| Başkanlık İçin | Başkan yardımcılığı için |
.jpg)
|
.jpg)
|
| Aktivitst | Aktivist |
 | |
Diğer Adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçim konuları
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçimleri ilişkilendiren temel konuları COVID-19 pandemisi, George Floyd'un öldürülmesi ve bunu takip eden protestolar, Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi hâkimi Ruth Bader Ginsburg'un ölümü üzerine yerine Amy Coney Barrett'ın atanması, Trump'ın çekilmeyi planladığı Paris Anlaşması ve iklim değişikliği düzenlemeleri ile Hasta Koruma ve Ekonomik Bakım Yasası'nın (Affordable Care Act) geleceği oluşturmuştur.[14]
Seçim tahminleri ve anketler
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki harita, Eylül 2019'dan günümüze kadar iki adayın anket toplayıcılığı verilerine göre kazandığı eyaletleri göstermektedir. Anket toplayıcılığı verilerine göre DP adayı Joe Biden'ın, CP adayı Başkan Donald Trump'a karşı 7.9 puanlık üstünlüğü bulunmaktadır.
DP adayı 2016'da kazandı, ama güncel anket bilgisi yok | 66 |
Joe Biden, hata payı dışında | 124 |
Hata payı içerisinde | 259 |
Donald Trump, hata payı dışında | 32 |
CP adayı 2016'da kazandı, ama güncel anket bilgisi yok | 57 |
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Başkan Adayı | Yardımcı Başkan Adayı | Parti | Kazanılan Delege | Aldığı Oy | Oy Oranı | Kaynakça | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Joseph Robinette Biden Jr. | Kamala Devi Harris | Demokratik Parti | 306 | 81,268,924 | %51.31 | [15] | |
| Donald John Trump | Michael Richard Pence | Cumhuriyetçi Parti | 232 | 74,216,154 | %46,86 | ||
| Jo Jorgensen | Jeremy Cohen | Liberteryen Parti | 0 | 1,865,724 | %1,18 | ||
| Howie Gresham Hawkins | Angela Nicole Walker | Yeşil Parti | 0 | 405,035 | %0,26 | ||
| Diğer Adaylar | 0 | 627,566 | %0.40 | ||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Biden defeats Trump for White House, says 'time to heal'". apnews.com. 8 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Demokratlar Joe Biden'ı resmen açıkladı". 19 Ağustos 2020. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kamala Harris kimdir? Kamala Harris kaç yaşında?". 12 Ağustos 2020. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Steinhauser, Paul (25 Mayıs 2020). "Libertarians pick first female presidential nominee". Fox News (İngilizce). 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "Syracuse's Howie Hawkins, a lifelong activist, is Green Party's nominee for president". Robert Harding. auburnpub.com. 12 Haziran 2020. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "US Election guide: how does the election work?". The Daily Telegraph. 6 Kasım 2012. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ "Bill Weld officially announces he is challenging Trump for GOP nomination in 2020". CNN. 15 Nisan 2019. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ Budryk, Zack (March 17, 2020). "Trump becomes presumptive GOP nominee after sweeping primaries". The Hill. Retrieved March 17, 2020.
- ^ Karni, Annie (March 18, 2020). "Bill Weld, Trump's Last G.O.P. Challenger, Exits Presidential Race". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved March 18,2020.
- ^ Burns, Alexander; Flegenheimer, Matt; Lee, Jasmine C.; Lerer, Lisa; Martin, Jonathan (March 5, 2020). "Who's Running for President in 2020?". The New York Times. Retrieved March 8, 2020.
- ^ Jacobson, Louis (May 2, 2019). "The big 2020 Democratic primary field: What you need to know". PolitiFact. Archived from the original on May 22, 2019. Retrieved June 23, 2019.
- ^ Woodall, Hunter (8 Nisan 2020). "Bernie Sanders Suspends 2020 Presidential Campaign". The Daily Beast. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
- ^ "Hawkins officially recognized as Green Party candidate". 24 Temmuz 2019. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ * Edsall, Thomas B. (3 Haziran 2020). "Opinion | The George Floyd Election". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- Baker, Peter (22 Eylül 2020). "With Nothing Else Working, Trump Races to Make a New Supreme Court Justice the Issue". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
- Staff (26 Eylül 2020). "How Amy Coney Barrett Would Reshape the Court — And the Country". Politico (İngilizce). 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- Armour, Stephanie (24 Eylül 2020). "Supreme Court Vacancy Makes Health Care Leading Issue in 2020 Elections". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
- McGrath, Matt (21 Ekim 2020). "US election 2020: What the results will mean for climate change". BBC. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
- Brady, Jeff; Rott, Nathan; Ludden, Jennifer (22 Ekim 2020). "There's A Lot At Stake For The Climate In The 2020 Election". NPR. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
- ^ "The Green Papers: 2020 General Election". thegreenpapers.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.